سوزاندن توکن یا توکن سوزی ارز دیجیتال اصطلاحی است که احتمالا در رابطه با رمز ارزهایی مثل بایننس شنیده‌اید. اما توکن برن چرا انجام می‌شود؟

همانطور که در هر جامعه، تعداد مشخصی اسکناس مربوط به ارز رایج آن بعد از چاپ در گردش است، در شبکه ارزهای دیجیتال نیز مقدار عرضه کنترل می‌شود. یکی از راهکارها به منظور کنترل آن، سوزاندن توکن یا کوین است. ابتدا بد نیست تفاوت بین Token و Coin را بدانید. ابتدا به بررسی تفاوت این دو پرداخته و سپس به بررسی مفهوم و کاربرد سوزاندن کوین یا توکن ارز دیجیتال خواهیم پرداخت.

تفاوت Token و Coin ارز دیجیتال چیست؟

یک نوع دارایی بومی (نیتیو – Native) در بلاک چینی منحصربه‌فرد، کوین خطاب می‌شود. بهترین نمونه‌ها، بیت کوین، اتریوم و لایت کوین محسوب می‌شوند، چرا که هر یک بلاک چینی جداگانه برای خود دارند. با استفاده از سکه دیجیتال، تمام افراد قادر به ایجاد تراکنش و انجام معامله با یکدیگر خواهند بود. در اینجا، خبری از انتقال کوین های فیزیکی بین ارسال‌کننده و دریافت‌کننده نیست. تمامی سکه‌ها در قالب یک سری دیتا روی دیتابیسی بزرگ ذخیره شده و وجود فیزیکی و خارجی ندارند.

امکان خرج کردن کوین دیجیتال به منظور پرداخت هزینه خرید کالا یا دریافت خدمات، شبیه پول عادی، میسر است (به شرطی که ارائه‌دهنده سرویس یا محصول آن را قبول کند). یک تفاوت کوین و توکن این است که Coin هدف دیگری به جز خرج شدن شبیه پول عادی ندارد. مفهوم سوزاندن درباره کوین ارز دیجیتال نیز صدق کرده و در صورت پشتیبانی پروتکل شبکه از این کار، امکان‌پذیر است.

در آن سو با توکن رو به رو هستیم که یک نوع دارایی دیجیتال فاقد بلاک چین اختصاصی به شمار می‌رود. برای ایجاد یک Token جدید به دانش فنی زیادی احتیاج نیست. هدف ایجاد آن‌ها بیشتر استفاده در اپلیکیشن‌های غیر متمرکز یا همان دی اپ‌ها است. بعد از ایجاد توکن، سازنده آن قادر به تعیین تعداد موجود در چرخه و همچنین محل ارسال آن‌ها خواهد بود. البته بعدها نیز می‌توان از طریق سوزاندن توکن تعداد ارز در گردش را تغییر و کاهش داد.

منظور از سوزاندن توکن یا کوین کریپتوکارنسی چیست؟

به طور ساده، این کار به معنی حذف دائمی تعدادی از سکه‌ها یا توکن‌های در گردش داخل یک شبکه رمز ارزی است. این روش، کاهش دائمی کل عرضه در بازار ارز دیجیتال مربوط به شبکه را تضمین می‌کند. این روش به رمز ارزهای خاصی اختصاصی نداشته و تقریبا برای همه ارزهای دیجیتال، اعم از Coin یا Token، قابل پیاده‌سازی است.

هدف اصلی، مقابله با کاهش ارزش هر واحد ارز دیجیتال مورد نظر است. همانطور که در یک جامعه، در صورت چاپ و توزیع بیش از اندازه اسکناس توسط بانک مرکزی، با کاهش ارزش پول ملی رو به رو خواهیم شد، زیاد شدن تعداد کوین‌ها یا توکن‌های در گردش داخل نتورک یک کریپتوکارنسی از یک حد معین نیز به کاهش قیمت آن منجر می‌شود. با سوزاندن تعدادی از آن‌ها می‌توان با این اثر مقابله کرد.

این روش با وجود افراطی به نظر رسیدن، اکنون مکانیزم مرکزی پروژه‌های رمزنگاری متعددی به شمار می‌رود. تصور نکنید سوزاندن کوین همیشه بعد از مدتی فعالیت شبکه رخ می‌دهد. ممکن است حتی قبل از راه‌اندازی یک سیستم، سوزاندن توکن اجرایی شود! برخی توسعه‌دهندگان ترجیح می‌دهند در انتهای عرضه اولیه سکه (ICO) پروژه بلاک چینی خود، رمز ارزهای باقی مانده و فروخته نشده را از بین ببرند.

تعدادی دیگر از شرکت‌ها، مخصوصا پلتفرم‌های تریدینگ، این روال را به طور مستمر دنبال و آن را به شکل دوره‌ای اجرا می‌کنند. به عنوان بهترین مثال باید به رمز ارز اختصاصی شبکه بایننس (BNB) اشاره کنیم که هر از گاه، تعدادی از موارد در گردش سوزانده می‌شوند. این کار ارزش اضافی برای سرمایه گذاران ایجاد می‌کند. اساسا، انگیزه‌های بی‌شماری برای پروژه‌های جدید برای اجرای چنین عملکردی وجود دارد که در این مطلب به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

به طور ساده، این مکانیزمی برای از بین بردن سکه‌های (دیجیتالی) در گردش داخل یک شبکه بلاک چینی است. در این فرآیند، کوین‌ها به آدرسی به نام آدرس خورنده (Eater Address) ارسال می‌شوند. این آدرس فاقد کلید خصوصی است، به همین دلیل تمام توکن‌هایی که در آن واقع شده‌اند، برای همیشه از دسترس خارج هستند. همانطور که می‌دانید این فرآیند برگشت ناپذیر است؛ اگر کلیدهای خصوصی خود را گم کنید، برای همیشه دسترسی به دارایی‌های رمز ارزی خود، مربوط به آن کلید، را از دست خواهید داد.

با سوزاندن توکن یا کوین به این روش، آن‌ها از چرخه خارج می‌شوند. با ثبت همه تراکنش‌ها، این حذف به طور عمومی قابل پیگیری است. همانطور که متوجه شدید، Tokenها یا Coinها واقعا از بین نرفته و به محلی متروکه و غیر قابل بازگشت ارسال می‌شوند. در نتیجه شاید استفاده از عبارت «سوزاندن» چندین صحیح نباشد، اما در هر صورت، به خاطر خارج شدن کوین‌ها و توکن‌ها از چرخه، فرآیند به این شیوه خطاب می‌شود.

دلیل توکن یا کوین برن (Burn) چیست؟

نتیجه این روال، فراهم شدن ارزش افزوده برای سرتاسر شبکه است، چرا که روند کاهش، پایدار، قطعی و غیر قابل جبران است. رویکردهای زیر، ارزش افزوده ایجاد شده به واسطه سوزاندن توکن یا کوین را نشان می‌دهند.

مکانیزم اجماع کارآمدتر

به خصوص رمز ارزهای مبتنی بر روند اثبات سوزاندن (PoB –> Proof Of Burn)، این رویکرد را اتخاذ می‌کنند. PoB یک رویکرد منحصربه‌فرد به منظور رسیدن به توافق و اجماع در یک شبکه توزیع شده است. در اینجا ماینرها و کاربران شبکه می‌بایست بخشی از موجودی کنونی را از بین ببرند.

افزایش ارزش ارز دیجیتال با سوزاندن توکن یا کوین

در نظر داشته باشید رمز ارزها، از اصول اقتصاد بازار تبعیت کرده و قیمت را بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌کنند. کمیاب شدن یک منبع، یک مفهوم اقتصادی مرکزی به منظور تعیین قیمت یک دارایی مشخص است. ماهیت ضد تورمی آن‌ها، ارزهای دیجیتال را مخصوصا در مقایسه با انواع ارز فیات توصیف می‌کند. بنابر این، برای بیشتر کریپتوکارنسی‌ها، یک مقدار به عنوان حداکثر تعیین شده و نمی‌توان از آن فراتر رفت.

به عنوان مثال بیت کوین را در نظر بگیرید که قرار است در نهایت، فقط 21 میلیون سکه BTC در شبکه آن عرضه شود. در اینجا نیازی به سوزاندن کوین نیست؛ افزایش تقاضا برای خرید بیت کوین با در نظر گرفتن محدود بودن عرضه، به طور طبیعی سبب افزایش قیمت خواهد شد. نباید اهمیت سکه‌های Bitcoin از بین رفته یا گیر افتاده در والت‌های با کلیدهای خصوصی فراموش شده در بالا رفتن قیمت را دست کم گرفت، چرا که به کمیاب‌تر شدن دارایی مورد نظر دامن می‌زنند.

سوزاندن توکن اثری مشابه را در شبکه بلاک چین رمز ارزهای فاقد حداکثر مقدار عرضه مشخص تقویت کرده و کاهش مقدار ارز در گردش را تضمین می‌کند. در نتیجه، این یک روش موثر برای بهبود یا تثبیت ارزش کل تمام ارزها است.

محافظت در برابر اسپم

یکی دیگر از مزیت‌های سوزاندن توکن یا کوین در یک شبکه کریپتوکارنسی، ایجاد محافظتی طبیعی در برابر حملات DDoS و تراکنش‌های اسپم است. به طور طبیعی، کاربران یک شبکه به منظور انجام تراکنش‌های خود، کارمزدی مشخص پرداخت می‌کنند. همچنین در پلتفرم اتریوم، اجرای یک قرارداد هوشمند به یک کارمزد گس نیاز دارد. از بین بردن Tokenها یا Coinهای در گردش داخل یک شبکه، رویکرد مشابهی را دنبال می‌کند.

در برخی پروژه‌ها به جای پرداخت کارمزدها به ماینرها، روالی خودکار به منظور از بین بردن ارزهای دیجیتال نتورک پیاده‌سازی می‌شود. در نتیجه، درصد کمی از تراکنش به طور خودکار نابود خواهد شد. به عنوان بهترین مثال باید به ریپل اشاره کنیم که چنین مدلی در شبکه‌اش اجرا شده است؛ حداقل کمیسیون معاملات داخلی را در شبکه Ripple پرداخت خواهید کرد؛ 0.00001 دلار رقمی واقعا قابل چشم‌پوشی و نزدیک به صفر است! دلیل صفر نکردن کارمزد، جلوگیری از حملات سایبری از نوع DDoS محسوب می‌شود.

تعهد طولانی مدت نسبت به پروژه

در نهایت، سرمایه گذاران می‌توانند چنین عملکردی را به عنوان یک سیگنال مثبت از طرف توسعه‌دهندگان تفسیر کنند. همه پروژه‌ها سعی در ایجاد حداکثر ارزش افزوده برای سرمایه گذاران و کاربران دارند. به وسیله سوزاندن کوین و توکن در یک شبکه به شکلی پایدار، بسیاری از مشکلات را می‌توان در کنار بالا بردن ارزش، حل کرد. تعدادی از پروژه‌ها، قسمتی از دارایی‌های در گردش را با هدف خارج کردن پایدار آن‌ها از بازار خریداری می‌کنند. آن‌ها در نتیجه، ارزش تولید شده را افزایش خواهند داد.

انواع روش‌های سوزاندن توکن و کوین کریپتوکارنسی

تا اینجا به مزیت‌های سوزاندن Token یا Coin از شبکه یک رمز ارز پی بردیم. اما چطور می‌توان این تکنیک را پیاده کرد؟ در نظر داشته باشید مدل‌های توکن یا کوین برن، در لایه پروتکل اصلی بلاک چین یکپارچه می‌شوند، به همین دلیل بخشی از DNA یک رمز ارز به شمار می‌روند.

الگوریتم‌های اثبات سوزاندن (PoB)

در عمل، شبکه برخی ارزهای دیجیتال از الگوریتم اثبات سوزاندن به منظور رسیدن به اجماع و توافق استفاده می‌کنند. در اینجا ماینرها یا همان استخراج‌کنندگان به شکلی متفاوت عمل کرده و می‌بایست از بین بردن بخشی از کوین‌ها یا توکن‌های در اختیارشان را به اثبات برسانند.

اگرچه این روش کمی گیج‌کننده است، اما همچنان توسعه‌دهندگان را از چالش‌های مربوط به الگوریتم اثبات کار (PoW –> Proof Of Work) رها می‌کند. به عنوان نمونه، دیگر نیازی به منابع پردازشی زیاد و سیستم‌های کامپیوتری قدرتمند به منظور هشینگ مستمر نیست و الگوریتم اجماع، فقط به سوزاندن کوین نیازمند است. به این ترتیب، به لطف حذف اجبار خرید دستگاه‌های استخراج‌کننده گران قیمت، افراد بیشتری قادر هستند به یک ماینر تبدیل شوند. همچنین از آلودگی‌های زیست محیطی مربوط به ماینرهای شبکه‌های مبتنی بر PoW نظیر مصرف برق بسیار بالا جلوگیری خواهد شد.

در عمل، برای سوزاندن بخشی از کوین یا توکن در گردش داخل شبکه، از مدل‌های PoB زیر استفاده می‌شود:

• نابودی کوین‌های بومی برای حقوق استخراج:قبل از این که یک کاربر بتواند به عنوان یک استخراج‌کننده ایفای نقش کند، می‌بایست بخشی از توکن‌ها را نابود کند.

• نابودی بیت کوین‌ها برای ایجاد کوین‌های بومی جدید:برخی بلاک‌ چین‌ها، به منظور به دست آوردن مقدار متناظر سکه دیجیتال، متکی بر از بین بردن تعدادی بیت کوین هستند. این روش ارزش بالاتری به رمز ارز جدید می‌دهد، چرا که ارزش متناظر در دسترس است.

• تعادل سوزاندن و استخراج:روش آخر، از بین بردن سکه‌های بومی برای به دست آوردن حقوق است. از این مدل بیشتر در شبکه‌های مبتنی بر اثبات سهام، که از استیکینگ برای رسیدن به اجماع بهره می‌برند، استفاده می‌شود. به این روش، توسعه‌دهندگان با تورم شدید ارز مقابله خواهند کرد. حقوق برای بهره بردن از سرویس‌ها باید رد و بدل شوند، به طوری که موجودی با وجود استیکینگ کاهش پیدا می‌کند.

شرایط عمومی اقتصادی

این دسته‌بندی از مکانیزم سوزاندن کوین و توکن رمز ارزی، به طور کلاسیک یک فریم ورک یا برنامه اقتصادی از پروژه است. این به طور مستقیم در کد یکپارچه نشده و فقط می‌تواند یک مرتبه رخ بدهد، یا به طور مستمر اجرا شود. به طور نمونه این کار شامل از بین بردن توکن‌های فروخته نشده در جریان یک عرضه اولیه سکه (ICO) است.

در چنین شرایطی، از آنجایی که مجریان برخی پروژه‌ها به آمار برنامه‌ریزی شده دست پیدا نمی‌کنند، سوزاندن توکن‌های مازاد به آن‌ها کمک می‌کند ارزش دارایی اختصاصی سیستم یا پلتفرم خود را حفظ کنند. به این ترتیب تیم توسعه، سکه‌ها را برای آینده ذخیره نکرده و با هدف فراهم کردن ارزش افزوده برای سرمایه گذاران، آن‌ها را از بین می‌برند. در پروژه‌هایی با چنین رویکرد، سرمایه گذاران دید مثبتی پیدا کرده و به وارد کردن سرمایه بیشتر داخل طرح تشویق می‌شوند.

بازگشت سود به سرمایه گذاران یکی دیگر از دلایل سوزاندن کوین یا توکن کریپتوکارنسی از یک شبکه بلاک چینی است. در اینجا، شرکت توسعه‌دهنده از سود به دست آمده از تراکنش‌ها به منظور خرید سکه‌ها استفاده می‌کند. دارایی خریداری شده سپس از بین برده خواهد شد. به این ترتیب، ارزش رمز ارز اختصاصی نتورک افزایش پیدا می‌کند.

کوین یا توکن برن همچنین راهی برای دور زدن مقررات امنیتی است. در نظر داشته باشید به وسیله برگرداندن سود سرمایه به سرمایه گذاران، رمز ارزها تبدیل به ابزار سرمایه گذاری می‌شوند. در نتیجه احتیاج به نظارت رگولاتوری‌ها بروز می‌کند.

یک مثال عملی از سوزاندن کوین و توکن کریپتوکارنسی ؛ بایننس کوین

بایننس بزرگترین صرافی رمز ارزی دنیا است. یکی از دلایل محبوبیت بسیار بالای‌ آن، داشتن کارمزدهای پایین است، به طوری که از هر ترید، تنها 0.1 درصد کسر می‌کند. در صورتی که برای مبادله ارزش از BNB، ارز دیجیتال اختصاصی این پلتفرم استفاده کنید، پنجاه درصد تخفیف کارمزد شامل حالتان خواهد شد.

در نظر داشته باشید بخش اول توضیحات زیر، مربوط به روش سوزاندن توکن بایننس کوین در زمان سوار بودن آن روی پلتفرم اتریوم است. اکنون BNB به زنجیره بایننس منتقل شده و روال سوزاندن کوین متفاوتی دارد. با این حال، توضیحات مربوط به قسمت اول، درباره تمام توکن‌های مبتنی بر استاندارد ERC20 با پشتیبانی از فرآیند برنینگ (Burning) صدق می‌کند.

زمانی که بایننس کوین هنوز بخشی از شبکه اتریوم بود، پلتفرم بزرگترین صرافی کریپتوکارنسی دنیا با استفاده از قراردادهای هوشمند به طور دوره‌ای عملیات سوزاندن توکن را اجرا می‌کرد. طبق برنامه‌ریزی، این عملیات هر سه ماه یک مرتبه اجرا می‌شود، تا زمانی که در نهایت 100 میلیون توکن از بین بروند. این عدد برابر پنجاه درصد کل BNBهای توزیع شده تا امروز است.

تعداد رمز ارزهای سوزانده شده مبتنی بر تعداد تراکنش‌های انجام شده در صرافی طی یک بازه زمانی سه ماهه است. به همین دلیل بعد از گذشت هر سه ماه، بایننس بر اساس حجم معاملاتی که طی ربع قبل داشته است، اقدام به نابودی بخشی از ارز دیجیتال خود می‌کند.

هنوز برای بخش قابل توجهی از کاربران، نحوه اجرا شدن فرآیند مورد بحث ابهام دارد. در ادامه به وسیله بررسی یک مثال عملی، این ابهام را از بین خواهیم برد.

سوزاندن توکن های بایننس چگونه است؟

این فرآیند به ترتیب، به شکل زیر رخ می‌دهد:

• یک نگهدارنده ارز دیجیتال، تابع سوزاندن را فرا خوانده و تمایلش برای از بین بردن تعدادی توکن را اعلام می‌کند.

• قرارداد هوشمندسپس موجودی کیف پول ارز دیجیتال کاربر را بررسی کرده و از معتبر بودن تعداد وارد شده اطمینان پیدا می‌کند. تنها اعداد مثبت قابل قبول هستند.

• در صورتی که کاربر فاقد موجودی کافی در والت خود باشد، یا این که اعدادی غیر قابل قبول نظیر 0 و -5 وارد کرده باشد، عملیات سوزاندن توکن اجرایی نخواهد شد.

• اگر موجودی کافی باشد، تعداد Tokenهای اعلام شده از سوی کاربر از موجودی کیف پول کسر می‌شود. در ادامه، تعداد کل توکن‌های در گردش داخل رمز ارز مورد نظر به‌روزرسانی خواهد شد. به این ترتیب، تعداد مشخصی از چرخه خارج شده‌اند.

در نظر داشته باشید این فرآیند برگشت ناپذیر است. هرگز نمی‌توان ارزهای دیجیتالی که برای سوزاندن به یک قرارداد هوشمند ارسال شده‌اند را بازیابی کرد.

به عبارت دقیق‌تر، قرارداد BNB دارای تابعی به نام «سوزاندن» است. این تابع در هر زمان، در دسترس همه کاربران قرار داشته و محدودیتی از این بابت وجود ندارد. یک کاربر به وسیله صدا زدن این تابع قادر خواهد بود تعداد مشخصی رمز ارز را برای همیشه از کل چرخه حذف کند. در نظر داشته باشد کل توکن های سوزانده شده به عنوان یک تراکنش در بلاک چین ثبت می‌شوند. به این ترتیب فرآیند کاملا شفاف است و همه قادر به اعتبارسنجی ادعا خواهند بود. در تصویر زیر می‌توانید کد مربوط به این فانکشن (تابع) را مشاهده کنید.

پس از این که رویداد Token Burning در ادامه فرا رسیدن انتهای بازه زمانی سه ماهه رخ داد، بایننس به وسیله انتشار یک اعلامیه رسمی، تعداد BNB سوزانده شده را به اطلاع همه می‌رساند. صرافی بایننس اطلاعات کاملی در این زمینه، شامل حجم تراکنش‌های انجام شده در ربع مورد نظر، منتشر می‌کند. با استفاده از یک اکسپلورر بلاک چین، نظیر etherscan.io، می‌توانید تراکنش‌های مربوط به سوزاندن توکن بایننس را اعتبارسنجی کرده و از صحت ادعاعای این شرکت اطمینان پیدا کنید. فراموش نکنید تراکنش‌های مربوط به توکن سوزی، عمومی (شفاف و قابل مشاهده و اعتبارسنجی برای همه) و غیر قابل بازگشت هستند و برای همیشه در بلاک چین ثبت می‌شوند.

در وب سایت etherscan.io، قادر به مشاهده جزئیات مربوط به تراکنش‌های سوزاندن Token در بخش Input Data خواهید بود.

وضعیت کنونی سوزاندن کوین های بایننس

از زمان راه‌اندازی بلاک چین اختصاصی بایننس، توکن‌های BNB مبتنی بر استاندارد ERC20 رفته رفته با سکه‌های BNB جایگزین شده‌اند. به این ترتیب اکنون فرآیند سوزاندن کوین به جای انجام روی پلتفرم اتریوم، بر بستر زنجیره اختصاصی بایننس رخ می‌دهد.

گفتنی است تمام فرآیندهای توکن‌ سوزی BNB ERC20 در بلاک چین اختصاصی بایننس تکثیر شد تا از یکسان باقی ماندن عرضه کل اطمینان حاصل شود. تا قبل از اتکای صرافی بایننس به بلاک چین اختصاصی خود، نزدیک به 11 میلیون توکن BNB در بلاک چین اتریوم سوزانده شده بود. بعد از مهاجرت، همین تعداد کوین در بستر جدید سوزانده شدند.

فرآیند کنونی دیگر متکی بر قراردادهای هوشمند نیست و به شیوه‌ای دیگر اجرا می‌شود. در اینجا برای عملی شدن روند، یک دستور در زنجیره بایننس اجرا می‌شود.

منبع: binance