فاجعه غذایی نزدیکتر از همیشه

جنگ اوکراین ،  زندگی مردم دور از میدان جنگ را نابود خواهد کرد . در مقیاسی که حتی ممکن است پیامدهای بسیار بزرگی داشته باشد. جنگ در حال ضربه زدن به سیستم غذایی جهانی است که به دلیل کووید-19 ، تغییرات آب و هوایی و شوک انرژی ضعیف شده است. صادرات غلات و دانه های روغنی اوکراین عمدتا متوقف شده و روسیه در معرض تهدیدهای تحریم است.

این دو کشور با هم 12 درصد از کالا های غذایی  را تامین می کنند. پس از اینکه هند اعلام کرد صادرات خود را به دلیل موج گرمای هشدار دهنده متوقف می کند، قیمت گندم که از ابتدای سال 53 درصد افزایش یافته بود، در 16 مه بازهم 6 درصد افزایش یافت.

متاسفانه  ایده بحران هزینه زندگی به طور گسترده پذیرفته شده اما همانطور که همه متخصصین ریسک هم عقیده هستند ،نه جامعه جهانی آماده  این بحران شده و نه حتی آن را میبیند.

 آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در 18 مه هشدار داد که ماه‌های آینده « کمبود جهانی غذا» جها را تهدید می‌کند که ممکن است سال‌ها ادامه داشته باشد. گرانی غذا تعداد افرادی را که نمی توانند به میزان کافی غذا بخورند را از تا 440 میلیون نفر به 1.6 میلیارد افزایش داده است. نزدیک به 250 میلیون نفر در آستانه قحطی قرار دارند.

اگر همین گونه  جنگ اوکراین ادامه یابد  صدها میلیون نفر دیگر ممکن است در فقر فرو روند. ناآرامی‌های سیاسی گسترش می‌یابد، کودکان کوتاه‌قد می‌شوند و مردم از گرسنگی می‌میرند.

هیچ کشوری نباید از غذا به عنوان سلاح استفاده کند. البته همه کمبودها نتیجه اجتناب ناپذیر جنگ نیستند. رهبران جهان باید گرسنگی را به عنوان یک مشکل جهانی ببینند که نیاز فوری به یک راه حل جهانی دارد.

روسیه و اوکراین 28 درصد نیاز گندم  جهان، 29 درصد جو، 15 درصد ذرت و 75 درصد روغن آفتابگردان را تامین می کنند. روسیه و اوکراین حدود نیمی از غلات وارداتی لبنان و تونس را به خود اختصاص می دهند. برای لیبی و مصر این رقم دو سوم است. صادرات مواد غذایی اوکراین کالری مورد نیاز 400 میلیون نفر را تامین می کند. جنگ این منابع را مختل می کند زیرا اوکراین آب های خود را برای جلوگیری از حمله مین گذاری کرده است و تمرکز روسیه بر روی جنگ است.

حتی قبل از تهاجم، برنامه جهانی غذا هشدار داده بود که سال 2022 سال وحشتناکی خواهد بود. چین، بزرگترین تولید کننده گندم، گفته است که پس از بارندگی که کاشت را در سال گذشته به تاخیر انداخت، این محصول ممکن است بدترین محصول تاریخ باشد. 

هند هم از طرفی با توجه به افزایش شدید دما ،و کاهش شدید باران با کاهش چشمگیر محصول روبه رو شده است.

 آفریقا هم تحت تاثیر بدترین خشکسالی در چهار دهه اخیر قرار گرفته است.

به عصر تغییرات آب و هوایی خوش آمدید.

همه اینها تأثیرات بدی بر فقر خواهد داشت. خانوارها در اقتصادهای نوظهور 25 درصد از بودجه خود را صرف غذا می کنند این رقم در کشورهای آفریقای جنوبی تا 40 درصد هم میرسد.

در مصر نان 30 درصد از کل کالری خانوار را تامین می کند. در بسیاری از کشورهای واردکننده، دولت ها قادر به پرداخت یارانه برای افزایش کمک به فقرا نیستند، به خصوص اگر آنها انرژی را نیز وارد کنند ،بازار دیگری که در آنجا هم آشفتگی موج میزند .

 اوکراین پیش از جنگ بیشتر محصول تابستان گذشته را به مقاصد فروخته شده حمل کرده بود. روسیه با وجود هزینه ها و خطرات بالا برای حمل کنندگان، همچنان موفق به فروش غلات خود می شود. با این حال، آن سیلوهای اوکراینی که در اثر درگیری آسیب ندیده اند پر از ذرت و جو هستند و کشاورزان جایی برای ذخیره‌سازی محصول بعدی خود ندارند که قرار است در اواخر ژوئن شروع شود، بنابراین ممکن محصولات در معرض هوا دچار  پوسیدگی شوند. از طرفی روسیه، به نوبه خود، ممکن است برخی از ذخایر بذر و آفت کش هایی را که معمولا از اتحادیه اروپا خریداری می کند، نداشته باشد.

با وجود افزایش شدید قیمت غلات، کشاورزان در سایر نقاط جهان ممکن است نتوانند کمبود را جبران نکنند. یکی از دلایل این است که قیمت ها به شدت نوسانی شده است. بدتر از آن، حاشیه سود به دلیل افزایش قیمت کود و انرژی در حال کاهش است. اینها هزینه های اصلی کشاورزان است و هر دو بازار فعلا مختل شده است. اگر کشاورزان میزان مصرف کود را کاهش دهند، بازدهی و میزان تولید نیز کاهش خواهد یافت.

واکنش سیاستمداران نگران می تواند وضعیت بد را بدتر کند. از زمان شروع جنگ، 23 کشور از قزاقستان تا کویت محدودیت های شدیدی را در صادرات مواد غذایی اعلام کرده اند که 10 درصد از کالری های تجارت غذای جهانی را پوشش می دهد. بیش از یک پنجم کل صادرات کودها محدود شده است. اگر تجارت به همین منوال کندتر شده و متوقف شود، قحطی رخ خواهد داد.

 دولت ها باید با هم عمل کنند و با باز نگه داشتن بازارها مبارزه با قحطی را شروع کنند. طی چند  هفته گذشته اندونزی که تامین کننده  60 درصد روغن پالم جهان است، موقتا ممنوعیت صادرات را لغو کرد. اروپا باید به اوکراین کمک کند تا غلات خود را از طریق راه آهن و جاده به بنادر رومانی یا بالتیک ارسال کند.

کشورهای واردکننده نیز به حمایت نیاز دارند، بنابراین با این راهکارها در نهایت باید گفت صورت‌حساب‌های هنگفت وارد کنندگان را واژگون نخواهد کرد . ذخایر اضطراری غلات باید فقط به فقیرترین افراد برسد. برای دیگران، تامین مالی واردات با شرایط مطلوب، شاید از طریق صندوق بین‌المللی پول ارائه شود .کاهش بدهی همچنین ممکن است به آزاد کردن منابع حیاتی کمک کند.

امکان تعویض وجود دارد. حدود 10٪ از تمام غلات برای تولید سوخت زیستی استفاده می شود. و 18 درصد روغن های گیاهی به بیودیزل اختصاص می یابد. فنلاند و کرواسی قوانینی را وضع کرده اند که بر اساس آن بنزین باید به جای سوخت زیستی استفاده شود. دیگران نیز باید از این گونه قوانین پیروی کنند. مقدار زیادی غلات برای تغذیه حیوانات استفاده می شود. بر اساس گزارش سازمان غذا و کشاورزی، غلات 13 درصد از خوراک خشک گاو را تشکیل می دهند. در سال 2021 چین 28 میلیون تن ذرت برای تغذیه خوک های خود وارد کرد که بیشتر از صادرات اوکراین در یک سال است.

 تقریباً 25 میلیون تن ذرت و گندم، معادل مصرف سالانه همه اقتصادهای کمتر توسعه یافته جهان، در اوکراین به دام افتاده است. 

 روسیه که در میدان جنگ ، در تلاش است تا اقتصاد اوکراین را خفه کند. اوکراین تمایلی به پاکسازی مین های خود ندارد. متقاعد کردن آنها برای کمک به بحران غذا وظیفه کشورهایی از جمله هند و چین خواهد بود که از جنگ خارج اند.

نیاز است تا همه کشورها کاروان های غذا را از جنگ معصون کنند تا از شدت تهدید غذا بر جهان و کشورهای ضعیف کاسته شود.

اما در صورتی که روند کاهش تولید و عرضه به بازار همین گونه ادامه داشته باشد، موجب افزایش سرسام آور قیمت غذا در جهان خواهد شد، تبعات بسیار بزرگ و گران هستند و شاخص اندازه گیری آن ،امروز کاری دشوار و پیچیده باشد. افزایش قیمت ها هزینه خانوارها را به شدت بالا خواهد برد. اما جای امید است که شاید در این میان بازهم تکنولوژی به کمک انسان شتافته و شاید بتوان از طریق آن با منابع محدود فعلی به حجم تولید اضافه کرد.

ترجمه-تهیه و تنظیم از

 تحلیلگر